Türkiye'de ilk ve tek... Konya’da zamanda yolculuk yapılıyor

Konya'nın binlerce yıllık tarihi geçmişe sahip olan Tarihi Sille Mahallesi'nde bulunan Türkiye'nin ilk Zaman Müzesi, Roma döneminden Cumhuriyet dönemine kadar uzanan zaman kavramıyla ilgili birçok eser ile ziyaretçilerini zamanda yolculuğa çıkarıyor.

Selçuklu Belediyesi tarafından tarihe vefa kapsamında turizmin geliştirilmesi, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkılması amacıyla restorasyonu tamamlanan ve Sille Şapeli'nde kurulan müzede, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait yüzlerce yıl kullanılan zamanı gösteren araçlar sergileniyor.

GEÇMİŞİ GÜNÜMÜZE TAŞIYAN BİRÇOK ESER MÜZEDE

Sille'nin binlerce yıl süren çok dinli ve çok kültürlü yapısını yansıtan müze, Sille'de Baraj yolunun güney-batı kısmında kalan mezarlığın üzerinde yer alıyor.

Bu yönüyle Müslüman ve Hristiyan mezarlıklarıyla yan yana ve iç içe olan müzenin ilgi çeken eserleri arasında Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait özel tasarım saatler, muvakkitler tarafından düzenlenen ve genel kullanıma tanzim edilen ruznameler, cep ve masa takvimleri ve resmi dairelerde kullanılan el yazma-baskı takvimler yer alıyor.

Ayrıca altın, gümüş köstekli cep saatleri, Türk Hava Kurumuna ait, illere göre coğrafik ve ekonomik verilerin bulunduğu cetvelli takvim, Roma dönemi arkeolojik güneş saati örneği ve halen Konya Hacı Hasan Camisi kıble duvarında bulunan Osmanlı dönemi güneş saati reprodüksiyonu gibi birçok eser dikkat çekiyor.

Müzede 170 yaşındaki saat, 200 yaşındaki takvim bulunuyor. Sille Zaman Müzesi, Tarihi Kentler Birliği tarafından düzenlenen "Tarihi Kentler Birliği, Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması" çerçevesinde "Süreklilik Ödülü"ne de sahip.

"SÜT ŞAPELİ" OLARAK DA ANILIYOR

Türkiye’nin ilk zaman konseptli müzesi olarak bilinen bu özel müze, aynı zamanda halk arasında "Süt Şapeli" olarak da anılıyor. Eski zamanlarda doğum yapan kadınlar için süt şapeli olarak anılan müze bugün zaman müzesi olarak hayatına devam ediyor.

Müzenin Sorumlusu Celal Han Can, zaman müzesinin oluşum sürecinden bahsederek, "Zaman, hem doğum hem de ölümle iç içe bir kavramdır. Çevredeki mezarlıklar, ölüm ve doğumun birbirini takip eden süreçleri, müzemizin teması için önemli bir ilham kaynağı olmuştur. Zaman, hem insanların günlük yaşamlarını hem de tarihsel dönüşümleri yansıtan bir kavram olarak ele alındı. Bu bağlamda, müzemiz de zaman teması üzerine kurgulandı." ifadelerini kullandı.

ZAMANIN İZLERİ: OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E ESERLER

Müzede, ziyaretçileri ilk olarak zamanla ilgili ayetlerin yer aldığı panolar karşılıyor. Müze turu, Cumhuriyet dönemi tarihli kurmalı saatlerle devam ediyor. Bu saatler arasında, Meşrutiyet dönemine ait özel bir çalar saat dikkat çekiyor. Bu saatin özelliği, yuvarlak kısmında bulunan cıvanın, zaman içinde termometre olarak kullanılmış olduğunu göstermesi. Ayrıca, müzede Hicri takvime göre ay ve saat belirleyen bir masa saati ve dönemin coğrafi ve ekonomik istatistikleri ile donatılmış bir takvim de bulunuyor. Türk Hava Kuvvetleri’nin Zonguldak şubesi tarafından üretilmiş olan bu takvimde, dönemin 60’a yakın ili yer alıyor.

DÖNEMİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISINA DAİR ÖNEMLİ İPUÇLARI SUNUYOR

Celal Han Can, bu eserlerin, dönemin toplumsal ve ekonomik yapısına dair önemli ipuçları sunduğunu belirterek takvim hakkında şu bilgileri verdi: "Takvimlerde, dönemin altmışa yakın ilini görmek mümkün. Uçak figürleri, coğrafi ve ekonomik istatistiklerin yer aldığı boşluklar ise dönemin çok yönlü verilerini yansıtıyor. İç kısımlarda, uçağın olduğu bölümde boşluklar var, o boşluklar dönemin coğrafi ve ekonomik istatistikleri içindir. Dağından tepesine, fabrikasından nüfus oranına, ilçelerine kadar bilgiler yer alıyor."

İLGİNÇ ESERLER VE BİLİMSEL ARAÇLAR BU MÜZEDE

Zaman Müzesi'ndeki en dikkat çekici parçalardan biri de üzerinde hesaplamalar yapılan usturlaplar. Celal Han Can, usturlabın kelime anlamının "yıldız yakalayan" olduğunu belirterek, eserin astronomik, astrolojik ve matematiksel hesaplamalarda kullanıldığını vurguladı.

Celal Han Can, usturlapların, rasathanelerde ve muvakkithanelerde, ay, güneş ve yıldızların konumlarına göre yapılan hesaplamalarda kullanıldığı bilgisini verdi. Müzede, hayvan figürleriyle birlikte 12 hayvanlı Türk takvimi ve Çin takvimini de içeren bir usturlap yer alıyor. Bunun yanı sıra, üç boyutlu bir dünya usturlabı ve 14. yüzyıldan kalma bir başka usturlap örneği de müzenin en ilginç eserleri arasında yer alıyor.

TARİHİN DERİNLİKLERİNDEN BUGÜNE: SAATLER VE TAKVİMLER

Zaman Müzesi’nin bir diğer dikkat çeken objesi ise, yüz yetmiş yıllık tabut saati. Bu saatin adı, dış kasa kısmının şekli nedeniyle "tabut saati" olarak anılmakta. Tabut saatleri, özellikle Osmanlı dönemi konaklarında ve camilerde kullanılmış.

Müze koleksiyonunda yer alan bir diğer ilginç saatler ise oldukça dikkat çekici olan güneş saatleri. Güneşin doğuş ve batış saatine göre çalışan bu saatler, çiviye yansıyan güneş ışınlarının gölgesine göre ilerliyor. Celal Han Can, güneş saatlerinin orijinal versiyonlarının Konya Valiliği’nin arkasında, Hacı Hasan Camii’nin güney duvarında bulunduğunu belirtti.

ZİYARETÇİLERE AÇIK BİR TARİH KAPISI

Zaman Müzesi, sadece geçmişin değil, zamanın insanlık üzerindeki etkisinin de derinlemesine incelendiği bir mekân olarak, ziyaretçilerine tarihten bir kesit sunuyor. Celal Han Can, müzeye dair, "Zamanın farklı boyutlarını ve tarihsel süreçlerini anlamak isteyen herkesi müzemize bekliyoruz. Burada, her bir eserin ardında ayrı bir hikaye, bir yaşam var. Ziyaretçiler, bu eserler aracılığıyla hem zamanı hem de tarihin izlerini keşfedecekler" ifadelerini kullandı. Müze, pazartesi günleri dışında her gün 09.00-17.00 saatleri arasında açık ve tüm tarih meraklılarını bekliyor.