Konya'da aşure ile ilgili bilinmeyen gelenek!

Kültürümüzde gerek kutsal bir zaman dilimine gerekse bu zaman dilimine hasredilmiş bir tatlıya ad olan aşura, Arapça “Muharrem ayının onuncu günü” anlamındaki “âşûrâ’e” kelimesinden gelmektedir. Mezkûr kelimenin kökü olan “aşara”nın ise Arapçada: “Döllemek, tohumlamak, ekmek; on sayısı” gibi bağlamları vardır. Kelimenin, “kefaret günü” anlamıyla “aşuraa” şeklinde İbranicede de bulunması, bu kelimenin bütün Sami dillerinde ortak olduğunu düşündürür.

Konya’daki aşureyle ilgili inanış ve âdetlerden bazıları şunlardır:

Aşurenin ortaya çıkışı söylencesi: Hz. Nuh’un gemisi tufandan kurtulup Cudi Dağı’nın tepesine oturunca gemidekiler şükretmek için bir kutlama yapmak ister. Fakat geminin yiyecek ambarları hemen hemen boşalmıştır. Bunun üzerine gemidekiler yiyecek ne bulurlarsa bir araya getirerek bir çorba pişirirler, böylelikle ilk aşure ortaya çıkar.Aşure pişirmeye üç İhlâs, bir Fatiha okuyarak başlanır ve suyuna gül suyu eklenir; aşure günü yıkanan o yıl hasta olmaz; aşure günü evin erkeği çarşıdan evine dönerken iğne, iplik, bel lastiği, kibrit gibi evde kullanılan yedi çeşit malzemeyi düzmesi hâlinde o yıl bu evde bet bereket artıp yokluk görülmez; aşure kaynatılan kazana kapak yapılan sininin üzerinde buharlaşma sonucu oluşan suyla gözlerini silenlerin gözleri cimbillenmez (çapaklanmaz), gözlerinin feri artar; aşure tatlısı en az yedi çeşit malzemeyle pişirilmelidir

Etrafında gelişen çoğu inanış ve âdetlerin sahih bir kaynağı olmasa da aşura, kutsallığı tartışılmaz bir gündür. Öte yandan toplumsal pek çok faydayı bünyesinde barındıran bu güne has tatlının harikulade hikmeti de millî birlik ve bütünlük timsali oluşudur. Şöyle ki: Aşurede birbiriyle ilgisi olmayan kuru fasulye, nohut, kuru bakla, buğday, kuru üzüm, kayısı, incir, portakal kabuğu, fındık, fıstık, badem, ceviz, çam fıstığı, kestane, kuş üzümü, kenevir, gül suyu, pirinç, süt, şeker ve üzerine nar taneleri gibi yiyecekler bir araya gelir ve yeni bir lezzeti ortaya çıkarır. Aşurede bu yiyeceklerin her birinin tadı ayrı ayrı hissedilir; lâkin tatlıda baskın bir tat yoktur. Ortada sadece aşurenin tadı vardır.