Kırgızların uzun ömürlü halısı "şırdak" yurt dışında alıcısını arıyor

BİŞKEK (AA) - NAZİR ALİYEV - Kırgız girişimci Mansur Abılayev, açtığı atölyede kadınların el birliği ile hazırladığı "şırdak" adındaki milli halıları yurt dışına pazarlamak istiyor.

Görselliği, uzun ömürlülüğü ve kalitesiyle ön plana çıkan şırdak, geleneksel renk ve motifler ile süslenen kabartma tekniği kullanılarak keçeden yapılıyor.

Üretim süreci uzun ve zahmetli olan şırdağın, ortalama boyutu üçe dört metre ve bir halıyı üretmek için yaklaşık 5 koyun yünü gerekiyor.

Konargöçer kültüre sahip Kırgızlar, insana, yaşam alanına, temizliğe verilen önemi ve değeri göstermek için şırdağı oturdukları yere seriyor ve evlerindeki duvarlarına asıyor.

Hayvancılık kültürünün yaygın olduğu Kırgızistan'da hammaddesi bol şırdakların üretimini, genellikle köy kadınları aile bütçelerine katkı sağlamak amacıyla yapıyor.

Kırgızların önemli kültürel değerleri arasında yer alan şırdakları hazırlayanlar, el işçiliği maliyetinin yüksekliği nedeniyle bu özel el yapımı halıların alıcısını yurt dışında arıyor.

Geleneksel ahşap motifleri ve ürünleriyle süslenmiş çok amaçlı atölyede el işi ustası kadınlar, dışardaki boyama işlemlerin ardından keçeleri kesiyor, dikiyor ve anlamlı kabartma motifleri ile süsleyerek hazır hale getiriyor.

- Salgın yüzünden mesleğini değiştirdi

Abılayev, AA muhabirine yaptığı açıklamada, önceleri turizmle ilgilendiğini belirterek, turizm sektörünü durma noktasına getiren yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yayılmaya başladığı 2020 yılının ortasında yünlü ürünlerin üretiminde en karmaşık olanlardan şırdağı yaşatmaya ve üreterek pazarlamaya karar verdiğini söyledi.

İş yerini atölyeye çeviren Abılayev, "5 yıl turizm sektöründe çalıştım. Ülkeye gelen turistleri ağırladım. Salgının yayılmasıyla birlikte dünyada olduğu gibi bizim ülkemizde de turizm durma noktasına geldi. Ne yapalım diye düşünmeye başladım. Turizme yakın olan el sanatları ile ilgilenmeye başladım." dedi.

Abılayev, milli halının üretiminde kullanılan hammadde ve bu sanatı bilenleri tespit ettikten sonra kadınlardan oluşturduğu ekibiyle birlikte halı, kilim ve seccade üretmeye başladığını belirtti.

Kırgız halıların önemli değer taşıdığını ve bu halıların anneler tarafından kızlarına çeyiz olarak verildiğini anlatan Abılayev, böyle halıların düğünlerde evlenen çiftlere hediye olarak sunulduğunu ifade etti.

Abılayev, Kırgız göçmen kültürünün günlük hayatının ayrılmaz bir parçası olan şırdakların genellikle Kırgız kadınlar tarafından hazırlandığını aktardı.

- "Şırdakları yurt dışına pazarlamayı amaçlıyoruz"

Baştan beri ihracat amaçlı üretime başladıklarını belirten Abılayev, "Şırdakları yurt dışına pazarlamayı amaçlıyoruz." dedi.

Abılayev, ürünlerinin yüzde 80'nini ihracat için hazırladıklarını belirtirken, "Şimdilik ABD ve Kanada'ya gönderdik. Avrupa ülkelerine, Türkiye ve Arap ülkelerine de tanıtmaya çalışıyoruz." ifadesini kullandı.

Şırdağın 2012'de UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne alınmasının ardından, ulusal marka haline gelen halıların memleketi sayılan Narın bölgesinde şırdak ustalarını desteklemek amacıyla her yıl festival düzenleniyor.