Karaman "yoğun meteorit toplama alanı" olarak belirlendi

ANKARA (AA) - ZEYNEP ÇETİNKAYA - Karaman, küçük alanda bulunan 5 meteoritle "yoğun meteorit toplama bölgesi" olarak nitelendirildi.

Kırklareli Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Mehmet Yeşiltaş, AA muhabirine, Karaman'da buldukları meteoritlere ve bu keşiflerin önemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Yeşiltaş, "yoğun toplama alanları"nın küçük bir bölgede, normal sayının üstünde meteorit bulunduğu zaman o bölgeye verilen bir statü olduğunu belirterek, meteoritlerin genellikle düştükleri ve bulundukları yerin ismini aldıklarını söyledi.

Türkiye'de çeşitli bölgelerin planlı ve sistematik olarak aranması yoluyla meteorit bulunmasının ilk defa gerçekleştiğini ifade eden Yeşiltaş, şöyle konuştu:

"Meteorit bulma ve tespit edebilme potansiyelimizin yüksek olabileceği bölgeleri belirleyerek 2021'de bu bölgelerde aramalar gerçekleştirdim. Bu bölgelerin arasında Karaman da vardı. Karaman'da farklı zamanlarda yapmış olduğum arama çalışmalarında toplam 5 meteorit buldum. Bu meteoritlerin toplam kütlesi 600 gram. 5 meteorit nispeten küçük bir alanda bulunduğu için onlara Karaman 001, Karaman 002, Karaman 003, Karaman 004 ve Karaman 005 isimleri verildi."

Toplanan meteoritleri inceleyip sınıflandırdıktan sonra bunların Uluslararası Meteorit Veri Tabanı'na eklenmesi için başvurduğu bilgisini veren Yeşiltaş, "Bu başvurunun bir komite tarafından değerlendirilmesinin ardından kabul edilerek Karaman meteoritleri dünyadaki tüm meteoritlerin listelendiği veri tabanına eklendi ve resmiyet kazandı. Aynı zamanda Karaman bölgesi 'yoğun toplama bölgesi' olarak belirlendi." dedi.

- "Meteoritler birbirinden farklı kimyasal içeriğe sahip"

Karaman'da bulduğu 5 meteoritin "sıradan kondritler" sınıfından olduğunu bildiren Yeşiltaş, bunların asteroitlerden geldiğini, oluştuğundan bu yana fiziksel veya kimyasal ekstrem değişimlere uğramadıkları için geldikleri asteroitler ve onların geçirmiş oldukları evreler hakkında önemli bilgiler verebildiğini dile getirdi.

Yeşiltaş, meteoritlerin kimyasal içeriklerinin birbirinden değişik olduğunu, bu durumun farklı asteroitlerden gelebileceklerine işaret ettiğini belirterek, "Meteoritlerin kimyasal ve moleküler içeriğini ortaya koymayı ve mevcut diğer meteoritlerle karşılaştırmayı planlıyoruz. Bu sayede hem meteoritler hem de geldikleri asteroitler hakkında bilgi edinmeyi planlıyoruz." diye konuştu.

- "Bir yıl içinde ilk defa bu sayıda meteorit tespit edildi"

Türkiye'deki meteorit araştırmalarının hız kazandığını vurgulayan Yeşiltaş, şunları kaydetti:

"Karaman'da bulunan meteoritlerle Türkiye'deki meteoritlerin sayısı 20'den 25'e çıktı. 2021 yılında Karaman meteoritleri dahil toplam 8 farklı meteoritin tespiti, kimyasal sınıflandırılması ve Uluslararası Meteorit Veri Tabanı'na kaydedilmesini sağladık. Bu sayı ülkemiz için bir ilk çünkü 1 yıl içinde ilk defa bu sayıda meteorit tespit edildi. Bu durum meteorit araştırmaları için olumlu bir gelişme."

Yeşiltaş, meteoritlerin bir yapbozun parçalarına benzetilebileceğine işaret ederek, "Karaman'da bulunan meteoritler H5 ve LL5 tipi sıradan kondritler olup, bu tip ve sınıftan bir meteorit ülkemizde bilimsel araştırma için mevcut değildi fakat şu an mevcut. Ülkemizde yürütülmekte olan meteorit çalışmalarıyla yapbozun daha fazla parçasını bir araya getirmeyi ve uzay, güneş sistemimiz ve hatta öncesi hakkında daha fazla bilgi edinmeyi hedefliyoruz." ifadelerini kullandı.

- "Meteoritlerin tespiti tecrübe gerektiriyor"

Meteorit tespitinin tecrübe gerektirdiğine dikkati çeken Yeşiltaş, kullandıkları yöntemlere ilişkin de bilgi verdi.

Yeşiltaş, hata oranı çok yüksek olan ve çeşitli laboratuvarlarda uygulanan x-ışını tabancasıyla ölçüm yönteminin aksine, yapay zeka ve derin öğrenme gibi yenilikçi yöntemleri entegre ederek geliştirdikleri meteorit tespit algoritmasını kullandıklarını ifade ederek, "Bu algoritmayla hem fiziksel hem de kimyasal özellikleri ölçülen örnek daha sonra 2000'den fazla meteorit verisiyle karşılaştırılıp, çok daha doğru ve güvenilir bir şekilde tespit yapılıyor." dedi.

Türkiye'de bu tespit ve sınıflandırma algoritmasını ilk defa Karaman meteoritlerinde kullandıklarını vurgulayan Yeşiltaş, "Bulduğumuz 5 meteoriti yüksek güvenirlilikle sınıflandırdık. Böyle bir yöntemi hem ülkemizde kullanıma sunmuş olmaktan hem de meteoritleri daha hızlı ve güvenilir bir şekilde tespit ediyor olmaktan mutluluk duyuyoruz." diye konuştu.