GRAFİKLİ - Hindistan'da toplumsal harmoni Hindu milliyetçiliği ile terk ediliyor

ANKARA (AA) - Renkli kültürü yanında dil, din ve etnik çeşitliliğiyle hafızalarda yer edinen Hindistan, son yıllarda egemen Hindu milliyetçiliği altında asırlarca korunan bu mozaik yapıdan hızla uzaklaşıyor.

Geçen yıl mayıs seçimlerinde ikinci kez iktidara gelen Narendra Modi liderliğindeki Hindistan Halk Partisi (BJP), ideolojik olarak beslendiği Ulusal Gönüllüler Organizasyonunun (RSS) ülkeyi Hindu Rashtra (Hindu ulusu) haline dönüştürme hayalini perçinleyen adımlar atıyor.

Modi liderliğindeki BJP'nin, Hindistan'da Hinduların egemen olması gerektiğini ve ülkenin Hindulara ait olduğunu savunan "Hindutva" fikrine yönelik eğilimleri, ülkenin demokrasisini aşındırmayı sürdürüyor.

BJP'nin, din birliği lehine ülkedeki farklı sınıflar arasındaki çatışmaları besleyen söylemini ve eylemlerini tırmandırması, ülkede yaşayan 200 milyonun üzerinde Müslüman'ın adeta günah keçisi ilan edilmesine yol açtı.

- Hindu çeteler, yasa karşıtlarına saldırdı

Geçen yıl aralık ayında, değiştirilen Vatandaşlık Yasası'na karşı kuzeydoğu eyaletlerinde başlayan ve ülkenin hemen her bölgesine sıçrayan gösteriler pazar gününden bu yana başkent Yeni Delhi'de şiddetli bir hal aldı.

Geçen pazar günü, BJP'li siyasetçi Kapil Mishra'nın "olayları yatıştırması için polise ültimatom veriyorum" şeklindeki açıklamasının ardından aynı gün başkentin kuzeydoğu bölgelerinde radikal milliyetçi Hindu çetelerin yasa karşıtı gruplara yönelik saldırılarıyla başlayan olaylar, toplumsal ayaklanmaya dönüştü.

Delhi Polisi'nin olaylara müdahale de yetersiz kalması ve sosyal medyaya düşen bazı görüntülerde olayların bizzat içerisinde olması ise Hindu çetelerin Müslümanları hedef alan eylemlerini adeta teşvik etti.

Başkentte radikal milliyetçi Hindu çetelerin "Müslüman avına" çıkarcasına bölgedeki Müslümanlara ve camilere saldırması sonucu pazar gününden bu yana bir emniyet amiri ve istihbarat görevlisinin de aralarında bulunduğu 40 sivil yaşamını yitirdi.

Aralık ayının başından bu yana devam eden protestolarda hayatını yitiren sivillerin sayısı 67'ye yükseldi.

- Hindutva fikri

Hindistan'da sömürge yönetimi döneminde İngilizlerin, ülkedeki çeşitli topluluklarının diline, dinine ve kültürüne yönelik yaptığı müdahaleler, ülkedeki milliyetçi bilincin oluşmasında önemli rol oynadı.

Hinduizm'de reform yapmak adına ortaya çıkan Brahmo Samaj ve Arya Samaj gibi örgütler Hindu milliyetçiliğinin gelişimini etkiledi.

Genellikle Hindu milliyetçiliğine işaret eden bir kavram olan Hindutva'nın isim babası ise Vinayak Damodar Savarkar oldu.

Savarkar'ın 1923’te kaleme aldığı "Essentials of Hindutva/Hindutva'nın Temelleri" kitabı Hindu milliyetçiliğinin en önemli metni haline dönüştü.

Kitabında Hindistan ulusunun özünde bir Hindu ulusu olduğuna işaret eden Savarkar, Hindutva'nın Hinduizm'den daha geniş bir anlama sahip olduğunu belirtti.

Savarkar, Hinduları ortak kültür, coğrafya, kan bağı, ülke ve tarihe sahip ulus olarak tanımlayarak bu kapsamda Hindistan'ın, Hinduların hem anavatanı hem de kutsal toprakları olduğunu belirtti.

Savarkar’ın Hindutva isimlendirmesi, Hindu milliyetçiliğinin ve Hindu milliyetçisi örgütlerin temel kavramı ve esin kaynağı haline geldi.

- RSS'in kurulması

Keshav Baliram Hedgewar tarafından 1925'te kurulan RSS, Hindutva fikrinin ve etnik Hindu milliyetçiliğinin gelişmesinde kritik rol oynadı.

Örgüt, ikinci başkanı Madhav Sadashiv Golwalkar'ın liderliğinde ülkedeki en güçlü dini ve politik hareketlerden birine dönüştü.

Hindutva'nın ideoloğu olarak anılan Golwalkar, Düşünceler Demeti (Bunch of Thoughts) kitabında Müslümanları, Hıristiyanları ve Komünistleri Hindistan’ın en büyük "iç tehdidi" olarak gösterdi.

Ünlü Hint tarihçisi Ramachandra Guha, Golwalkar'ın Düşünceler Demeti'nin, Hindutva ideolojisini benimseyenlerin kutsal kitabı olduğunu söyledi.

Hindu Rashtra fikrinin kurucusu Golwalkar ile RSS, politik hedefleri olan bir hareket halini aldı. Örgüt, yaklaşık 100 yıllık tarihi boyunca gerek Mahatma Gandi'nin öldürülmesi gerekse Babri Camisi'nin yıkılması gibi olaylarla ilişkilendirilerek birkaç defa Hint hükümeti tarafından yasaklandı.

Bugün RSS, politik yüzü olarak gösterilen BJP iktidarında en güçlü dönemini yaşıyor. Örgütün, ülke genelinde 50 binin üzerinde Shakha adını verdiği şubeleri bulunuyor. Bu şubelerde gençlere fiziksel eğitim vererek disiplin kazandırdığını ileri süren örgüt, Hindu milliyetçiliği ideolojisini besliyor.

- Modi ve RSS

Gujarat eyaletinde 1950'de dünyaya gelen Narendra Modi, erken yaşlarda RSS'in şubelerindeki eğitimlere katıldı. Örgüte 20'li yaşlarda üye olan Modi, 80'li yılların ortalarında şu an lideri olduğu BJP'de siyaset yapmaya başladı.

BJP'nin 2001'deki Gucerat eyaleti seçimlerinde aday olan Modi, o döneme değin partinin çeşitli kademelerinde görev yaptı. Girdiği seçimleri kazanarak Gucerat Başbakanı olan Modi, 2002'de yaşanan ve çoğu Müslüman 2 binden fazla kişinin ölümüne neden olan ayaklanmalara engel olmamakla suçlandı.

Gucerat'ta üç dönem boyunca eyalet başbakanlığı yapan Modi, 2014'te ve 2019'da BJP'nin lideri olarak girdiği genel seçimlerde ülkenin başbakanı seçildi.

Böylelikle ülkede 90'lı yıllar ile yükselişe geçen Hindu milliyetçiliği RSS destekli BJP yönetimiyle iktidara geldi.

RSS ile çocukluk çağlarından itibaren bağlılığı bulunan Modi'nin son iki döneminde, ülkedeki Müslümanlar radikal milliyetçi Hindu çetelerin hedefi haline geldi.

Kuruluşlar Ailesi (Sangh Parivar) olarak bilinen ülkedeki Hindu milliyetçisi örgütlerin merkezinde RSS yer alıyor. Bunlar arasında Dünya Hindu Konseyi (VHP), Shiv Sena Partisi (Şiva'nın Ordusu), Bajrang Dal, Tüm Hindistan Öğrenci Konseyi (Akhil Bharatiya Vidyarthi Parishad - ABVP) gibi çok sayıda yerel, ulusal ve uluslararası çapta organize olan örgüt ve partiler bulunuyor.

Bugün, ülkedeki çeşitli Hindu milliyetçisi örgüt ve partilerin arasında farklılıklar bulunsa da ideolojik olarak bu yapılar, Hindutva ana gövdesinin altındaki dallara benzetiliyor.

Sangh Parivar'ın politik yüzü olan BJP'nin, attığı adımlarla Hindistan'da yüzyıllardır korunan bir arada yaşama tecrübesine ve ülkenin laik geleneğine zarar verdiği belirtiliyor.