"Gladyatörler Kenti"nde zeytincilik asırlar öncesine dayanıyor

MUĞLA (AA) - DURMUŞ GENÇ - UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan, Muğla'nın Yatağan ilçesindeki Stratonikeia Antik Kenti'nde tarihi asırlar öncesine dayanan zeytin hasadı başladı.

Muğla'da yöre halkının "yeşil altın" olarak adlandırdığı zeytini çiftçiler, hasat makinesi ve tırmık aracılığıyla ağaçtan toplayarak kasalara dolduruyor.

Tarihi dokular arasında zeytinlerini toplayan vatandaşlar, ürünlerinden elde ettikleri verimden ve fiyattan memnun.

Antik kentte zeytin hasadı yapan Nevcehan Erdoğan, zeytinciliğin en büyük gelir kaynaklarından biri olduğunu söyledi.

Zeytini makine değdirmeden elleriyle topladıklarını anlatan Erdoğan, "Aroması ve mineralleriyle sağlığa yararlı şekilde üretiyoruz. Bu sene zeytinyağı da iyi fiyattan satılıyor. Antik kentte zeytin hasadı yapmak ayrı bir duygu. Turistler de bizi izliyor." dedi.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan, birçok medeniyete ev sahipliği yapan Stratonikeia Antik Kenti'nde kazı ve restorasyon çalışmaları da ara vermeden devam ediyor.

- Zeytin önemini her dönem korudu

Stratonikeia ve Lagina Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt, AA muhabirine, kazılarda bulunan zeytinyağı sıkma malzemeleri, depolama kapları ve bazı tarihi eserlerdeki "zeytin" ile ilgili betimlemelerden yola çıkarak, Stratonikeia ve çevresinde zeytin ve zeytinciliğin geçmişinin eskilere dayandığını, Arkaik dönemden itibaren zeytinyağı sıkma yerlerinin bulunduğunu söyledi.

Antik dönemde yapılan yarışmalarda dereceye girenlere ödül olarak zeytinyağı verildiğini vurgulayan Söğüt, törenlerde zeytinyağı dağıtıldığını dile getirdi.

Antik dönemlerden başlayarak zeytinyağının bir şifa kaynağı olarak kullanıldığını anlatan Söğüt, buradaki sporcuların bölgede üretilen zeytinyağıyla vücutlarını yağladıklarının bilindiğini kaydetti.

Söğüt, antik kentin meclis binasının dış duvarlarında Roma dönemine, yaklaşık 1720 yıl öncesine ait zeytinyağı fiyatlarının yazılı olduğu tavan fiyat listesinin bulunduğunu belirterek, şöyle devam etti:

"Stratonikeia'da en az 1000 yaşında, Lagina'da ise 2 bin yaşında zeytin ağaçları var. Kazılarda ele geçen buluntular ve yazıtlardan en az 3 bin yıldır zeytinyağı üretiminin olduğunu ve bunun ticaretinin yapıldığını söyleyebiliriz. Roma dönemine ait fiyat listesi içerisinde en az 4 çeşit zeytin ve zeytinyağı çeşitlerinin adları biliniyor. Zeytin her dönem önemini korudu. Stratonikeia ve Lagina'da binlerce zeytin ağacı bulunmakta ve bunların özel bir yeri var. Bunların tamamını koruyoruz. Tarihin farklı dönemlerinden kalan bu ağaçları hem eserlerde hem de yazıtlarda görmek mümkün. Yaptığımız kazılarda sadece Roma dönemine ait bir mahallede en az 5 zeytinyağı işliğinin varlığını ve bunların aktif olarak o dönemde işletildiğini biliyoruz. Bu, o dönemde bir mahallede en az 5 fabrikanın çalıştığı anlamına geliyor."

Çeşitli dönemlere ait zeytin sıkmayla ilgili malzemelere de ulaştıklarına değinen Söğüt, "Zeytinyağı sıkmada kullanılan ezme taşları, pres ağırlıkları ve diğer malzemeleri gün yüzüne çıkarıyoruz. Gelecekte biz bu malzemeleri bir araya getirip sergileyerek, antik dönemlerde burada zeytinyağının nasıl çıkarıldığını gösteren işlikler kuracağız." ifadesini kullandı.