Dinamit ve Nobel: Savaş ve Barış
Alfred Bernhard Nobel 1866 yılında dinamiti icat ederek insanoğlunun yıkım gücünü artırdı. Fakat tarihte büyük kayıplara sebebiyet veren dinamitin mucidinin ismi Barış Ödülleri’ne verildi. Hala her yıl Nobel Barış ödülleri adı altında törenler düzenleniyor. İşte Alfred Nobel’in o ilginç hikayesi...
Alfred Nobel, 1833 yılında doğmuştu. Gözlerini açtığında Stokholm şehrindeydi. Öğrenim hayatını Amerika’da tamamladı. Alfred, patlayıcı bir madde bulmaya çalışıyordu. Birçok deney yaptı bunun üzerine ve çok sayıda tehlike geçirdi. Hatta bir deneyde nitrogsilerin patlamış ve yanında çalışan iki arkadaşının ölümüne sebep olmuştu. Bu patlamada kendisi hafif yaralarla kurtuldu. Ölen arkadaşları olduğu için mahkemeye bile verildi. Ancak ölen kişiler bilimsel bir iş kazası olduğu için dava geri çekildi. Tüm keşifler ve icatlarda olduğu gibi yine bir tesadüf sonucunda Nobel dinamiti buldu. Nobel deney yaparken içerisinde nitrogsilerin bulunan bir tüp yanlışlıkla masanın yanında bulunan kum yığınına düştü ama patlamadı. Bunu gören Nobel bu olay üzerine çok düşündü. Nitrogsilerin kuma karışıp haline gelmişti. Nobel nitrogsileri kumlu kil ve selülozla karıştırdı. 20 santim uzunluğunda 3-4 santim eninde olan çubuklar yaptı. Bunlara da dinamit adını verdi. O zaman yıllar 1866’yı gösteriyordu.
ON BİNLERCE İNSAN PATLAMALARDA ÖLDÜ
Dinamitin icadından sonra büyük engeller aşılarak tren yolları yapılmaya başlandı. Dinamit kullanılarak 1871 yılında Alplerde bulunan on üç kilometre uzunluğundaki Mont Cenis tüneli yapıldı. 1881 yıllarında on beş kilometrelik “Gotthard” tüneli açıldı. Bu icattan sonra tüm ülkelerde yol ve tünel inşaatları kolaylaştı. İlk yıllarda dinamit yol ve tünel yapımında kullanılıyordu. Ancak ilerleyen zamanlarda savaşlarda da kullanılmaya başlandı. On binlerce insan dinamit patlamaları ile can verdi. Nobel, böylesine önemli bir icadın insanlar üzerinde kullanılmasına çok üzüldü. Bu icat ona çok büyük servetler kazandırmış ancak onu çok mutsuz yapmıştı. Bu üzüntüsünün sonucunda bir Nobel Vakfı kurdu ve tüm servetini bu vakfa bağışladı. Her yıl servetinden gelen bir kaç milyon lira ile insanlığa tıp, edebiyat, fizik, kimya ve barışa katkıda bulunan insanlara verilmesini vasiyet etti. Nobel 1896 yılında hayata gözlerini yumdu. Bu vakıftan esinlenerek insanlığa bu beş alanda en çok hizmet veren kişilere Nobel Ödülü verilmeye başlandı. Nobel ödülünün ismi de buradan gelmektedir.
•ŞERİFE NUR KARACA / YENİ HABER GAZETESİ
