Değişen dünyada dijital ebeveyn ve çocuk

Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Sümeyra Fırat, "Özellikle pandemi dönemi ile birlikte okulların kapanması, çocukların ve gençlerin uzun süre dışarı çıkamamaları, sosyal aktivitelerden uzak kalmaları internette daha fazla vakit geçirmelerine sebep oldu" dedi.

Çocuklarda ve gençlerde internet kullanımının yaygın olduğuna ve bu konuda ebeveynlere düşen görevlere dikkat çeken VM Medical Park Samsun Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği'nden Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, uyarılarda bulundu. Uzm. Dr. Fırat, "Ebeveynlerin internette uzun süre vakit geçirmeleri ve çocukların da vakit geçirmelerini normalleştirmeleri (çocuğun yapacak başka bir şeyi yok, sıkılıyor demek gibi), internetin uygunsuz kullanımını ve kullanım süresini artırdı. Bunun yanı sıra, internetin uygun şekilde kullanılmaması ve uzun süre kullanılması insan yaşamını birçok alanda olumsuz etkilemektedir. Özellikle pandemi dönemi ile birlikte okulların kapanması, çocukların ve gençlerin uzun süre dışarı çıkamamaları, sosyal aktivitelerden uzak kalmaları internette daha fazla vakit geçirmelerine sebep oldu" diye konuştu.

"Uzun süre internet kullanımı sosyal ilişkileri azaltır"

Pandemi dönemi ile birlikte ebeveyn ve çocukların internette uzun süre vakit geçirdiklerine dikkat çeken Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, uzun süre internet kullanımı olan çocuk ve gençlerin karşılaşabileceği olumsuzlukları şu şekilde sıraladı:

"Göz sağlığının etkilenmesi. Ekrana maruz kalma sırasındaki duruş şekli nedeni ile postur bozuklukları. Fiziksel aktivitenin azalması nedeni ile kas ağrıları. Dikkat bozukluğu. Uykuya dalmakta güçlük yaşanması, uykuyu erteleme, gece uyanık olma, gündüz uyuma. Beslenme düzenin değişmesi (internet başında sürekli yemek yeme şeklinde kilo alma ya da yemek yemeği ihmal edip kilo kaybı olması). Akademik ve ev içindeki sorumlulukları ihmal etme. Bunlardan dolayı ders başarısında düşme ve aile ile çatışmalar yaşama. Sosyal ilişkilerinin azalması, bir süre sonra ihtiyaç hissetmemesi, asosyal olması ve arkadaşlarını kaybetmesi. Önceden zevk aldığı aktivitelerden zevk alamaması. Genelde çevirim içi çok sayıda kişi ile oynanan oyunların farklı zaman dilimlerinde yaşayan dünyanın dört bir yanından insanla birlikte oynanması nedeni ile yer ve zaman algısının azalması. Sanal dünyada ayrı bir kişilik oluşturmasından dolayı gerçek yaşamda kimlik sorunları yaşaması. Oyun sırasında sanal bir rekabet ve yapay olarak grup halinde hareket etme. Kişinin gerçek hayatta gerçek bir gruba ait olma ya da başarı için mücadele etme isteğinin azalması. İnternet aracılığı ile her türlü zorbalığa maruz kalması."

"Çocuklar yetişkinlerin söylediklerinden çok yaptıklarından öğrenir"

İnternet kullanımının hayatın bir parçası olduğunu, çocukları tam olarak internetten uzak tutmanın da doğru olmadığının altını çizen Fırat, "Öncelikle üzerinde durulması gereken konu küçük yaşlardan itibaren çocuklarla; bilgisayar, telefon, tablet ve televizyon kullanımın hangi amaçla ne kadar süre kullanmasının uygun olduğu ifade edilmelidir. Hangi risklerle karşılaşabileceği, o zamanlarda ne yapması gerektiği yaşına uygun şekilde anlatılmalı ve sonraki süreçte de takip edilmelidir. Ebeveyn de bu kurallara uyarak çocuklarına rol model olmalıdır. Jung'un da dediği gibi çocuklar yetişkinlerin söylediklerinden çok yaptıklarından öğrenir. Çocuğun günlük hayatını zenginleştirecek faaliyetler içerisinde olmasını sağlamak, aile içi iletişimi artırmak (sofraya birlikte oturmak, birlikte zaman geçirmek gibi) internetin sağlıklı kullanım sürecindeki iş birliğinizi kolaylaştıracaktır. Çocuğun tüm günü boşsa, ne yapacağını bilemiyorsa, internette vakit geçirmesine sınır koymak zor olacaktır. Sıklıkla ebeveynler bu konuda kendileri ikna oldularsa, çocuklarına da bunu uygulamaları kolaylaşır. İnternet kullanım sürecini takip ederken öncelikle ebeveynin bu konunun neden önemli olduğunu, niçin takip etmesi gerektiğini, çocuğun tek başına kontrolü sağlamasının mümkün olmadığı bilmesi gerekir. Ebeveyn, internetin sağlıklı kullanımı öğretmenin gerekliliğine inandığında doğru bir iletişim kurmanın temelleri atılabilir ve buna uygun davranmaları kolaylaşır" şeklinde konuştu.

Ailelere öneriler

Son olarak ebeveynlere tavsiyelerde bulunan Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, şunları söyledi:

"Çocuğunuza cep telefonu ve tableti mümkün olduğunca geç alabilirsiniz. Diz üstü bilgisayar yerine taşınamayan masa üstü bilgisayar kullanabilirsiniz. Bilgisayarın salon ya da oturma odası gibi yalnız kalınmayan ve açık bir ortamda olmasını sağlayabilirsiniz. İnternette neler yaptığını kontrol edebilirsiniz. (hangi oyunları oynuyor, hangi sitelere giriyor, ne tarz videolar izliyor, kimler ile görüşüyor gibi ). Çocuğun bilgisayara dalıp gitmesini, diğer uyaranlarla engelleyebilirsiniz. (ara sıra sohbet amaçlı soru sormak gibi). Küçük yaşlardan itibaren bilgisayar, tablet, cep telefonu için gün, yer, zaman kısıtlaması uygulayabilirsiniz. Her yaş dönemi için ne kadar süre ve ne amaçla kullanacağı birbirinden farklıdır."