Bir kitap bir inceleme: Hayvan Çiftliği

Hayvan Çiftliği-George Orwell

İngiliz yazar George Orwell (1903-1950), ülkemizde daha çok 1984 adlı kitabıyla tanınır. Hayvan Çiftliği, onun çağdaş klasikler arasına girmiş ikinci ünlü yapıtıdır. 1940'lardaki 'reel sosyalizm'in eleştirisi olan bu roman, dünya edebiyatında 'yergi' türünün başyapıtlarından biridir. Hayvan Çiftliği'nin kişileri hayvanlardır. George Orwell, bu romanında tarihsel bir gerçeği eleştirmektedir. Romandaki önder domuzun, düpedüz Stalin'i simgelediği açıkça görülecektir. Öbür kişiler bire bir belli olmasalar da, bir diktatörlük ortamında yer alabilecek kişilerdir. Romanın alt başlığı Bir Peri Masalı'dır. Küçükleri eğlendirecek bir peri masalı değildir; ama roman, bir masal anlatımıyla yazılmıştır.

Gelelim kitap incelemesine… Öncelikle şunu söylemeliyim ki kitap bir çırpıda okunabilecek bir eser… İçindeki olayların akışı sizde, “Ne olacak” hissi ve merakı uyandırıyor. Ben kitapla alakalı yapılan eleştirilerde beğenmeyen kötü yorum yapan çok az insan gördüm. Çünkü eserde zaten bir eleştirel yaklaşım var. Ve yapılan betimlemeler insanlara belki de daha önce çok az kitapta buldukları bir tat veriyor. Eğer yakın tarihe biraz hâkimseniz roman da geçen hayvanların aslında kim olduğunu kendiniz bile bulabilirsiniz. O derece açık bir anlatımı var. Kitabın kalıplaşmış ve okuyan okumayan herkesçe bilinen en popüler cümlesi; “Bütün hayvanlar eşittir, ama bazı hayvanlar daha eşittir” olmalı. Şahsen bende yıllar yıllar önce kitabı bu cümleyi gördükten sonra almıştım.

Kitap Stalin dönemine gönderme yaptığı için naçizane tavsiyem bu dönem ve kapitalizm hakkında ufak bir bilgi sahibi olmadan başlayın okumaya… Orwell masalsı bir anlatımla Stalin dönemini o kadar güzel eleştirmiş ki hayvanların birbirlerine hitap şekilleri bile size dönemin Sovyet yönetimini gösteriyor. Napolyon’un insanlaşması, Boxer’ın tükenişi, Snowbool’un çiftlikten kovuluşu… Bu kitap sizi her yönüyle düşünmeye itecek. 

PEKİ, GEORGE ORWELL KİMDİR?

1903'te Hindistan'ın Bengal eyaletinin Montihari kentinde doğdu. Ailesiyle birlikte İngiltere'ye döndükten sonra, öğrenimini Eton College'de tamamladı. Gerçek adı Eric Arthur olan Orwell, 1922-27 yılları arasında Hindistan İmparatorluk Polisi olarak görev yaptı. Ancak, İmparatorluk yönetiminin içyüzünü görünce istifa etti. 1950'de yayımladığı Bir Fili Vurmak adlı kitabı, sömürge memurlarının davranışlarını eleştiren makalelerin derlemesidir. İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru yazdığı Hayvan Çiftliği, Stalin rejimine karşı sert bir taşlamadır. Orwell'in en çok tanınan yapıtlarından Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, bilim-kurgu türünün klasik örneklerinden biri olmanın yanı sıra, modern dünyayı protesto eden bir romandır. Burma Günleri ise, Orwell'in Burma'daki (bugünkü Myanmar) İngiliz sömürgeciliğini dile getirdiği ilk kitabıdır. Orwell, 1950'de Londra'da öldü.