Oryantalistelerden korkanlara: Fuat Sezgin Hocaʼyı kim Fuat Sezgin Yaptı
Birçok akademisyen, oryantalist, oryantalistlerin dergisi.. gibi terimleri duyunca irkilir, hepsinin İslam ve İslam ülkelerinin düşmanı olarak çalışmalar yaptığını sanır. Hattâ onlarla birlikte bir şey yapan veya 1000 yıllık dergilerinde makale yayınlayabilenlere şüpheyle bakar. Bunu kulaktan dolma bir bilgi olarak değil; yaşamış bir kardeşiniz olarak söylüyorum. Geçtiğimiz yıllarda yaklaşık beş yılımı harcayarak üzerinde çalıştığım ve derginin sadece bir cümlesine müdâhele ettiği, hakemlerin tartışmasız "alanının en orijinal, en yetkin ve kaynakları en güçlü makalesi" diye tek bir eleştiri bile sunamadan dergiye (Zeitschrıft Der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft (ZDMG), Almanya (Sosyal Bilimler- A Grubu Dergi), 2013 No. 163/1 ve 163/2. Kısaca ZDMG diye bilinen Alman oryantalistleri dergisi, 1847’den beri yayında) kabul ettikleri bir makalem vardı. Dergi, orijinalitesine binâen ve o alandaki eksiklikleri gidermek için bazı bölümlerini daha da genişletmemi isteyince 80-90 sayfalık bir çalışma ortaya çıkmış, heyecandan bu kadar uzun makaleyi yayınlayamayacağını düşünemeyen dergi, tam yayın esnasında bu problemle karşılaşınca, "Ne yapalım?" diye bana sormak zorunda kalmıştı. Ben de yazıyı ikiye bölüp iki ayrı sayıda yayınlayabileceklerini söyledim. Ama her dönem ancak bir sayı çıkardıklarından aralarındaki uzun sürenin problem olacağını düşündüler ve o dönemki sayıyı ikiye bölerek yayınladılar (“Ibn Barrajān’s Life and Works”, Part-1 of : "Light Upon Light in Andalusian Sufism: Abū l-Ḥakam Ibn Barrajān (d.536/1141) and Muḥyī l-Dīn Ibn al-‘Arabī (d.638/1240) as the Evolver of His Hermeneutism”, in: Zeitschrıft Der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft [ZDMG], 2013 No. 163/1, ss. 87-116 ve “Ibn Barrajān’s Views and Legacy”, Part-2 of : "Light Upon Light in Andalusian Sufism: Abū l-Ḥakam Ibn Barrajān (d.536/1141) and Muḥyī l-Dīn Ibn al-‘Arabī (d.638/1240) as the Evolver of His Hermeneutism”, in: Zeitschrıft Der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft [ZDMG], Almanya (Sosyal Bilimler- A Grubu Dergi), (2013, No. 163/2, ss.383-410)
Batıyı ve Alman oryantalizminin titizliğini ve İslam çalışmalarına katkısını tanıdığını düşündüğüm bir arkadaşa, heyecanla bu çalışmamdan sözediyordum ki, bana: "Oryantalistlerin dergisinde yayın yapmak için onların politikalarına uygun yazmak gerekir." demez mi? Oysa benim de sözüm tam bu husustaydı: onların çalıştığı ve sonuca varamadığı bir konuyu çalışmış ve onların itiraz edemeyeceği bir şekilde dergilerinde yayınlamıştım. Neye uğradığımı şaşırdım. Bilgisizlik ve ilgisizliğin insanı nereye götüreceğini gördüm…
Oysa Oryantalizmin de oryantalistlerin de bu tanım dışında olan formları vardır. Kimi oryantalizm formları Fuat Sezgin Hoca tipi ilim adamı semeresi verir. Arkasında devâsâ ilmî bir servet bırakan ve içinde olduğumuz yılın kendisini anmaya ve anlamaya ayrıldığı Fuat Sezgin Hoca'yı Fuat Sezgin yapanlardan birisi Oryantalist Helmut Ritter değil miydi?
Önümüzdeki hafta konuya devam edeceğim, inşallah…
